منبع انبساط

در تاسیسات گرمایش مرکزی، آب در اثر گرما منبسط شده و حجم آن افزایش می یابد. در عین حال، سیستم گرمایش نیز مدار بسته ای را تشکیل می دهد و خاصیت تراکم ناپذیری آب ممکن است موجب بروز مشکلاتی مانند ترکیدگی لوله ها و آسیب دیدن تجهیزات شود بنابراین با نصب منبع انبساط در مدار سیستم میتوان امکان جمع آوری آب ناشی از انبساط حجمی را فراهم آورد. فارغ از کاربرد یاد شده، امکان تغذیه آب جبرانی و تثبیت فشار سیستم را نیز فراهم می آورد. منابع انبساط مستقیماً به دیگ متصل می شوند و لوله های ارتباطی آن ها باید بدون شیر باشند. منابع انبساط در دو گروه منابع باز و بسته طبقه بندی می شوند.

منبع انبساط باز

منابع انبساط باز از یک سو با هوای آزاد و از سوی دیگر با سمت مکش پمپ سیرکولاتور در ارتباط هستند و بالاتر از مرتفع ترین وسیله تبادل حرارت نصب می شوند. با توجه به ارتفاع نصب منبع، در لوله مکش پمپ، فشاری بیشتر از فشار جو به وجود آید و راه نفوذ هوا به درون سیستم سد می شود. منابع انبساط باز از طریق یک لوله پر کن به آب شهر یا آب نرم متصل می شود. آبی را که سیستم گرمایش در اثر تبخیر یا نشت احتمال از دست می دهد از طریق شیر شناور منبع جبران می شود. در مناطق گرمسیر یا شرایطی که امکان انجماد آب در مواقع خاموشی پمپ ها یا دیگ کم باشد، می توان منابع انبساط را باید یک لوله به سیستم گرمایش متصل نمود. اما در شرایطی غیر از این بهتر است که منبع انبساط با دو لوله رفت و برگشت در مدار گردش آب سیستم قرار گیرد. منبع انبساط باز برای سیستم های گرمایش مرکزی کم فشار مناسب است.

منبع انبساط بسته

در مقابل، منبع انبساط بسته با هوای آزاد ارتباطی ندارد و فشار آن از فشار جو بیشتر است. منابع انبساط بسته را می توان در هر کجای ساختمان و بدون در نظر گرفتن ارتفاع آن نسبت به سایر تجهیزات تبادل حرارت نصب کرد. منابع انبساط بسته نیز مانند منابع انبساط باز در سمت مکش پمپ نصب می شوند. اتصال منبع به سمت دهش پمپ سیرکولاتور ممکن است منجر به بروز کاویتاسیون و قطع جریان آب شود. به منظور تامین فشار در منابع انبساط بسته معمولاً از ازت استفاده می شود. استفاده از هوای فشرده به دلیل خاصیت ترکیبی آن با آب و ایجاد خوردگی معمولاً توصیه نمی شود. در این نوع منابع بخشی از حجم منبع با ازت پر می شود. به این ترتیب تغییرات حجم آب موجب تغییر حجم گاز می شود و فشار سیستم تقریباً ثابت باقی می ماند. البته در صورت استفاده از منابع انبساط بسته، فشار منبع باید طوری تنظیم شود که به هنگام سرد بودن سیستم بالاترین وسیله تبادل حرارت پر از آب باشد. این نوع منابع اغلب در سیستم های گرمایش مرکزی آب داغ یا بخار به کار گرفته می شوند. روش محاسبه ی حجم منابع انبساط برای استخر ها نیز دقیقاً همانند محاسبات سایر کاربردهاست.